top of page

OLOPA iwa ika

Kini iwa ika ọlọpa?

Iwa ika ọlọpa jẹ lilo agbara ti ko tọ tabi ti ko wulo si awọn ara ilu. Ó ní nínú bíbáni mọ́ra, lílù, ìdálóró, àti àwọn ìwà ipá mìíràn. Ni awọn igba miiran, o jẹ apaniyan tabi ni awọn abajade apaniyan.

 

Ni Orilẹ Amẹrika, awọn ọlọpa fun ni aropin ti wakati 168 ti ikẹkọ ni lilo awọn ohun ija, aabo ara ẹni, ati lilo agbara; ojo melo, nikan kan ida ti ti akoko ti wa ni lo eko nipa abele iwa-ipa, opolo aisan, ati ibalopo sele si. Ajẹsara ti o peye, ẹkọ ti idajọ ti o ṣe idiwọ awọn oṣiṣẹ ijọba lati ṣe ẹsun fun awọn ẹṣẹ ti ko rú ofin “ti iṣeto ni gbangba”, nigbagbogbo ṣe aabo fun awọn oṣiṣẹ lati koju awọn abajade fun awọn iṣe apaniyan. Ni otitọ, ninu awọn ọran 1,147 nibiti awọn ọlọpa pa eniyan ni ọdun 2017, awọn ọlọpa gba ẹsun nikan 1% ti akoko naa .

 

Iwa ika ọlọpa nigbagbogbo jẹ iṣe ti ibajẹ eniyan. Awọn iṣe wa yẹ ki o gbe iyi eniyan miiran ga, ati pe iwa ika awọn ọlọpa jẹ ijusile gbangba ti ekeji, igbiyanju lati sọ pe o ga julọ. O jẹ pataki paapaa nitori pe ọlọpa agbara ni a fun wọn ki wọn le daabobo awọn alailagbara; iwa-ipa ibinu jẹ ibajẹ nla ti ipa yẹn. 

Image by AJ Colores
Image by Maria Oswalt

Tani iwa ika awọn ọlọpa ṣe ipalara?

Gbogbo eniyan yẹ lati gbe laisi iwa-ipa, nitorinaa ko si ẹnikan ti o yẹ ki o gbe ni iberu ti iwa ika ọlọpa. Bibẹẹkọ, iwa-ika ọlọpa jẹ iṣoro ti o wọpọ ti iyalẹnu - a gba pe o jẹ “ ọkan ninu awọn okunfa iku fun awọn ọdọmọkunrin ” ni Amẹrika.  

 

Iwa iwa ika ọlọpa wa kọja awọn aṣa ati, lakoko ti o ge kọja awọn laini idanimọ akọ-abo, ẹya, ati ọjọ-ori, aibikita ni ipa lori awọn nkan kekere ati awọn ọmọ ẹgbẹ ti o ni ipalara julọ ti awujọ kan. Awọn eniyan transgender, fun apẹẹrẹ, ni iriri iwa-ipa ọlọpa ni awọn akoko 3.7 ti awọn eniyan cisgender, ati awọn ijinlẹ fihan pe awọn oṣuwọn ti ipaniyan ọlọpa “pọ si ni tandem” pẹlu awọn oṣuwọn osi.

 

Awọn abajade ajalu ti iwa-ipa ọlọpa jẹ kedere lọpọlọpọ nigbati o n ṣe itupalẹ ibatan rẹ si ẹlẹyamẹya eto. Awọn ọkunrin dudu ni igba 2.5 diẹ sii ju awọn ọkunrin funfun lọ lati ni awọn alabapade iku pẹlu awọn ọlọpa, ati pe awọn iwadii fihan pe awọn eniyan dudu ti ọlọpa pa jẹ diẹ sii ju ilọpo meji bi awọn eniyan funfun ti ko ni ihamọra. Awọn eniyan ti o ni awọ ti o ku nipasẹ iwa-ipa ọlọpa “ṣeeṣe deede lati ni ipin awọn iku wọn gẹgẹbi abajade ijamba, awọn idi ti ara, tabi ọti.” Nigba ti lilo agbara ba pade ẹlẹyamẹya, a fi wa silẹ pẹlu ilana iṣe deede ati irẹwẹsi apaniyan.  

 

Ọpọlọpọ awọn iṣẹlẹ ti iwa-ipa apaniyan ni a ko ṣe ni gbangba titi ti ẹlẹri kan yoo pin igbasilẹ ti iwa-ipa naa. Eyi yori si awọn ibeere aifọkanbalẹ: Tani ko ti gba silẹ? Awọn iku melo ni a ko jẹri? Elo ni iwa-ipa lọ laisi iwe-aṣẹ?

Militarization ti ọlọpa

Ẹgbẹ́ ológun kan jẹ́ ọ̀kan tí ó rí “lílo agbára àti ìhalẹ̀ ìwà ipá gẹ́gẹ́ bí ọ̀nà yíyẹ jù lọ tí ó sì gbéṣẹ́ láti yanjú àwọn ìṣòro.” Gẹgẹbi awọn ọmọlẹyin ti Iwa Iṣeduro Igbesi aye, a gbagbọ pe iwa-ipa ibinu kii ṣe idahun ati pe ipa naa jẹ igbiyanju akọkọ ti ko dara lati yanju iṣoro kan.  

 

Nígbà tí ìforígbárí lòdì sí ìwà ipá ọlọ́pàá gba orílẹ̀-èdè náà, ìròyìn náà jẹ́ fífi fọ́tò àwọn olóyè tí wọ́n wọ ohun ìjà olóró, tí wọ́n ń wa ọkọ̀ ológun, tí wọ́n sì ń lo àwọn ohun ìjà ológun. Wọn le gbiyanju lati tii awọn atako duro pẹlu gaasi omije ati awọn ọta ibọn ti ko ni apaniyan. Bawo ni ọlọpa ṣe wọle si ohun elo yii, ati kilode ti wọn dabi iṣẹ ologun ju aabo inu lọ? Bawo ni ọlọpa ṣe di ologun?

 

Ijaja iyara ati ibigbogbo ti ṣee ṣe nitori eto 1033, ipilẹṣẹ ijọba kan ti o fun laaye ologun lati fun ohun elo ajeseku si awọn ile-iṣẹ ọlọpa (Pupọ ti iyọkuro yii wa lati awọn ogun Amẹrika ni Afiganisitani ati Iraq ). Awọn ile-iṣẹ le paṣẹ awọn nkan bii awọn ifilọlẹ grenade ati gaasi omije — ile-ibẹwẹ nikan ni lati sanwo fun gbigbe ohun elo naa — lẹhinna ṣe agbekalẹ awọn ẹgbẹ ọlọpa paramilitary (PPU) ti a ṣe apẹrẹ lori awọn ologun pataki ninu ologun.

 

Awọn PPUs ni akọkọ ti a ṣe apẹrẹ fun “ifilọlẹ ifaseyin ti awọn alamọja ti o ni eewu fun pataki awọn iṣẹlẹ ti o lewu… gẹgẹbi igbelewọn, apaniyan, tabi awọn ipo apanilaya,” ṣugbọn eyi ko jẹ iṣẹ akọkọ wọn lati awọn ọdun 1990. Dipo, pupọ julọ ti awọn imuṣiṣẹ PPU ti wa fun awọn ikọlu oogun, ni pataki “ko si kọlu ati awọn titẹ sii iyara-kiakia.” Lilo awọn PPU ni ọna yii jẹ ki “ogun lori awọn oogun” ni afiwe si ogun gidi kan.  

 

O fẹrẹ to awọn ile-iṣẹ 8,200 ni lọwọlọwọ lọwọ ninu eto naa, ati pe ohun elo ti a ti fun ni tọ lori 7.4 bilionu . Botilẹjẹpe arosinu le jẹ pe awọn PPU pupọ julọ wa ni awọn ilu nla, awọn PPU ti pọ si ni awọn ilu kekere paapaa: ni awọn ọdun 1980, 20% ti awọn ile-iṣẹ kekere-ilu ni ẹgbẹ ọlọpa, ati ni ọdun 2007, nọmba yii ti pọ si 80% . Lilo ti PPUs ko dabi lati kekere ti ilufin tabi iwa-ipa awọn ošuwọn , ati ki o kan iwadi ni Georgia fihan wipe ajo ti o wà diẹ lọwọ pẹlu awọn 1033 eto fatally shot ni merin ni igba awọn oṣuwọn ti miiran ajo.  

 

Ologun iwuri a  lakaye ti awọn ọlọpa jẹ agbara gbigba kuku ju ile-ibẹwẹ ti o tumọ lati daabobo ati ṣiṣẹsin. Ṣiṣe pẹlu iwa-ipa kii ṣe ogun, ati pe ko yẹ ki o ṣe itọju bẹ bẹ.

Image by ev
Image by Alec Favale

Awọn otitọ ti o yara

 

  • Awọn ijinlẹ fihan pe awọn ẹka ọlọpa ọlọpa jẹ aiṣedeede lo ni awọn agbegbe pẹlu awọn nọmba ti o ga julọ ti awọn olugbe Dudu, paapaa nigbati awọn ikẹkọ ba ṣakoso fun awọn oṣuwọn ilufin agbegbe.

  • Awọn aṣọ wiwọ ologun ṣọ lati dinku atilẹyin ti gbogbo eniyan ati igbẹkẹle ninu ọlọpa.

  • Awọn iwadii fihan pe pupọ julọ awọn ara ilu Amẹrika gbagbọ pe ọlọpa ko yẹ ki o lo awọn ohun elo ologun.

Image by Maria Oswalt

FAQ

Ṣe ko ṣe pataki iwa-ipa lati pa alaafia mọ?

Pupọ julọ yoo gba pe diẹ ninu ipele agbara le jẹ idalare fun aabo ti awọn alailagbara ati fun aabo ara ẹni. Bí ó ti wù kí ó rí, ìgbèjà ara ẹni tàbí ti àwọn ẹlòmíràn kò béèrè pé kí a hùwà ìkà.


Kini o yẹ ki a ṣe?

Boya o ṣe atilẹyin atunṣe ọlọpa tabi imukuro ọlọpa, a ro pe gbogbo eniyan le gba lori awọn imọran pataki wọnyi:

  • Iṣẹ ọlọpa kii ṣe ogun, ati pe awọn ọlọpa ju ija ogun jẹ ko yẹ

  • Awọn eniyan ti o ni awọn rogbodiyan ilera ọpọlọ yẹ ti o yẹ, itọju aanu

  • Ẹnikẹni ti n ṣiṣẹ ni awọn agbegbe ti o lewu yẹ ki o gba ikẹkọ ni de-escalation ati ilowosi alaafia

  • Lilo awọn eefin ofin bii ajesara ti o peye jẹ alaimọ ati idilọwọ idajọ ododo

 

Kọ ẹkọ diẹ si

Gbigbọn fun Awọn olufaragba ti Eto Idajọ

Ọlọpa, Awọn ẹwọn, ati ijiya iku: igbimọ kan lati Apejọ Atunse 2020

Omije Gas ati Unborn

AWON POSIGBE BLOG TO TO DAJU LORI Iwa ika olopaa

No posts published in this language yet
Once posts are published, you’ll see them here.
bottom of page