MMEAHỤ
Gịnị bụ ịta ahụhụ?
Mmekpa ahụ bụ ụma na-ebute mgbu, anụ ahụ ma ọ bụ nke uche. A na-eme ya maka ịmanye nkwupụta; na-ata mmadụ ahụhụ, na-amaja ma ọ bụ na-eyi ya egwu; ma ọ bụ ịmanye mmadụ ime ihe onye mmekpa ahụ kwuru. A na-akpọkarị ya n'ụzọ nkwulu dị ka "ajuju agbalitere."
“[T] ebe a bụ esemokwu jọgburu onwe ya n'etiti ụkpụrụ nke anyị chọrọ ibikọ ọnụ, 'nnwere onwe na ikpe ziri ezi maka mmadụ niile,' na ọrụ na akọ na uche nke ndị na-ebu ibu ọrụ maka ichebe ndụ ndị ọzọ. Ịwepụta ozi sitere n'aka ndị iro dị oké mkpa iji mezuo ọrụ ahụ na mmekpa ahụ na mmekpa ahụ nwere ike ịnapụta ya, "ka Derk Roelofsma , onye bụbu onye ọrụ ọgụgụ isi dere. Ànyị nwere “ọrụ” ime ihe ike megide onye ọzọ? Ịta ahụhụ ọ̀ bụ ibu ọrụ karịrị ihe ruuru mmadụ na ihe gbasara omume mgbe niile? Ime ajọ mpụ ọ̀ pụrụ ịnapụ mmadụ ikike ibi ndụ n’enweghị ihe ike?
The Consistent Ethic of Life na-enye "Ee e!" nye ajụjụ ndị a. Uru anyị dị ka ụmụ mmadụ bụ ihe dị mkpa, ọ nweghịkwa mpụ, dị ka ọ nwere ike ịbụ, nwere ike wepụ uru na ùgwù a dị mkpa - iji bụrụ ndị kwesịrị ekwesị maka ikike mmadụ, o zuru ezu na ị bụ mmadụ. Mmekpa ahụ anaghị amata mmadụ nke onye a gbara ajụjụ ọnụ: ọ na-ele ya anya dị ka ihe a ga-emegharị, ihe mgbochi iji nweta njedebe. Ikwu na mmadụ ruru eru ịta ahụhụ bụ ime ụdị ịkpa oke jọgburu onwe ya.
Arụmụka bara uru maka ịta ahụhụ nwere oke ọ bụla?
Na mgbakwunye na ịbụ ihe na-ezighi ezi, ịta ahụhụ egosila na ọ naghị arụ ọrụ na enweghị ike. Ọ dị mkpa iburu n'obi na ọbụlagodi akwụkwọ ntuziaka ajụjụ ọnụ nke CIA, nke e jiri zụọ ndị na-ata ahụhụ, anaghị akọwa ịta ahụhụ dị ka usoro ịgba ajụjụ ọnụ na-aga nke ọma:
"Ihe mgbu siri ike nwere ike iwepụta nkwupụta ụgha, nke e chepụtara iji zere ntaramahụhụ ọzọ." ( Akwụkwọ ntuziaka nkuzi nrigbu ndị mmadụ, 1983 )
Dị ka ọkà mmụta akwara ozi bụ Lawrence Hinkle na-akọwa , "Ọnọdụ ọ bụla nke na-emebi ọrụ ụbụrụ nwere ike imetụta ikike ịnye ozi yana ikike igbochi ya." Ụjọ na nrụgide siri ike nke mmekpa ahụ na-akpalitekarị na- eme ka ndị mmadụ bụrụ "ndị na-ekwu okwu na ndị na-anụ ọkụ n'obi," na-eme ka ha kwenyesie ike n'ịghara ikwu okwu, ma ọ bụ na-eme ka ha kewapụ onwe ha, na-enye ha ikike iguzogide oke mgbu. Ọzọkwa, ihe mgbu na ike ọgwụgwụ nwere ike ime ka ọbụna ndị na-emekọ ihe nwee nsogbu icheta ozi; na ọnọdụ ike gwụrụ ha na ihe mgbu , ha nwere ike ịnye ozi ụgha ha kwenyere na ọ bụ eziokwu, ma ọ bụ "echiche ha dị elu," nke ihe mgbu kpatara, nwere ike ime ka ha malite ikwere ihe ọ bụla ha chere na onye mmekpa ahụ kwenyere.
Ndị na-ata ahụhụ, dị ka mmadụ niile, na-enwekarị ike ịkpọ oku na-emezu onwe ha , n'ọnọdụ ụfọdụ ikwere ụgha, na n'ọnọdụ ndị ọzọ na-adịghị ama mgbe ha nwetara ezi nkwuputa. Ndị na-agba ajụjụ bụ ndị a ma ama n'ịkọ ma ọ bụrụ na mmadụ na-agha ụgha - ruo n'ókè nke na ohere na-abụkarị ndị a pụrụ ịdabere na ya karịa "ndị ọkachamara." Dị ka Dr. Darius Rejali na-ede , "Echiche nke na mmadụ ga-akwụsị ịta ahụhụ mgbe mmadụ nụrụ ozi ziri ezi na-eche na ọ chịkọtara ihe ọmụma nke na-eme ka mmadụ mara eziokwu mgbe ọ nụrụ ya. Nke ahụ bụ kpọmkwem ihe a na-adịghị eme n'ime ahụhụ.”
Ụfọdụ ndị ga-ekwu okwu nanị ka a kwụsị ịta ahụhụ ahụ, ụfọdụ ga-ama ụma na-agha ụgha, ndị ọzọ na-enye ihe ọmụma na-eduhie eduhie nanị n’ihi na ha enweghị ike iche echiche nke ọma, ole na ole ndị ọzọ ga-enyekwa ihe ọmụma ziri ezi. Jikọta ọnọdụ a na eziokwu ahụ bụ na ndị na-ata ahụhụ nwere ike ọ gaghị adị mma n'ikpe ikpe ziri ezi nke nkwuputa, ma o doro anya na nke a na-eduga n'inwe nnukwu ozi nke ndị na-achọ ọgụgụ isi ga-achọ ịchọpụta. N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, ịta ahụhụ na-enye ndị na-achọ ọgụgụ isi data karịa ka ha na-arụ ọrụ , mana ọ na-achọkwa ọrụ mgbakwunye nke nyochaa na nyochaa data dị elu ndị ahụ, nke ọtụtụ n'ime ha na-eduhie eduhie na ụgha.
Ọzọkwa, ịta ahụhụ abụghị ihe a pụrụ ime naanị otu ugboro ma ọ bụ ugboro abụọ naanị ndị omekome kacha njọ. Ọ bụghị nanị ka a mụrụ ndị na-ata ahụhụ; mmadụ kwesịrị ịzụ ha, na ụfọdụ ụdị ụlọ ọrụ dị mkpa maka nke a. Ka e wee mee "n'enweghị nsogbu" ma ọ bụghị n'enweghị ihe ọ bụla, mgbe ahụ, ịta ahụhụ na-achọ nhazi, nlekọta ahụike, na ọkachamara nke ime ihe ike. Ụlọ ọrụ ịta ahụhụ kwesịrị ịrụkọ ọrụ na ndị agha, ndị uwe ojii, ma ọ bụ ụlọ ikpe. Ndị ọkachamara n'ịgwọ ahụike kwesịrị nyocha ụzọ "kachasị mma" iji kpata mgbu ma mee ka onye ahụ dị ndụ ruo mgbe e kwupụtara nkwupụta.
Institutionalization na-ebute ihe ịma aka nke ya na arụmụka bara uru. Dị ka Jean Maria Arrigo na-ede , "Arụmụka bara uru maka ajụjụ ịta ahụhụ… ga-akwadorịrị àjà ọzọ nke ndị na-ata ahụhụ - mere ka ọ bụrụ ihe na-adịghị ike 'nrụgide mmerụ ahụ kpatara'... nke ndị na-ata ahụhụ.” Ọ na-arụ ụka na nkwado ndị a ga-adịkwa mkpa ka e meere ndị niile metụtara ajụjụ ọnụ ntaramahụhụ, gụnyere ndị ọrụ nkwado, ezinụlọ, na ọbụna ndị odeakwụkwọ bụ ndị ga-ahụ maka nyocha ntaramahụhụ na akụkọ.
Ịta ahụhụ abụghị naanị ihe ọjọọ, ọ bụ ihe na-adịghị arụ ọrụ na nke na-abaghị uru - inweta ozi na-enweghị atụ na nnukwu ụgwọ ụlọ ọrụ na nke omume.
Mmekpa ahụ na Guantanamo
Ikekwe ikpe kachasị njọ nke United States bụ mmeso a na-emeso ndị mkpọrọ na Guantanamo, ebe a na-ejide ndị a na-enyo enyo na ndị na-eyi ọha egwu. Ndị bụbu ndị mkpọrọ na ndị gbara ajụjụ ọnụ akọwo na a na-eji ọtụtụ usoro ịta ahụhụ, gụnyere ụra ihi ụra, ịgbụ agbụ jikọtara ya na ogologo oge ịnọ naanị otu onye , iti ihe , itinye nkịta n'ahụ ndị mkpọrọ, iyi egwu igbu mmadụ ma ọ bụ idina mmadụ n'ike , mmetọ mmekọahụ , ikewapụ onwe ya , na ikpughe na oke okpomọkụ.
Akọwala Guantanamo dị ka ebe “ kachasị njọ nke kacha njọ ,” mana 93% nke ndị nọ n'ụlọ mkpọrọ ka ahapụla ha n'ebuboghị akwụkwọ. Na mgbakwunye na nke a, ndị mmadụ 780 niile e debere ebe ahụ bụ ndị Alakụba, nke kwesịrị ime ka anyị jụọ ma ụlọ mkpọrọ ahụ ọ bụ ihe kacha njọ ma ọ bụ ọ bụrụ na ọ bụ ọta dị mma maka Islamophobia. Ọtụtụ n'ime mmekpa ahụ a na-ata ebe ahụ adaberewo na mmaja okpukpe, gụnyere ịmanye ịkpụ afụ ọnụ, inye nri ike n'oge Ramadan, na mmetọ nke Koran. Eziokwu ndị a emeela ka ọtụtụ ndị na-akpọ Guantanamo dịka ebe enwere ike ịme Islamophobia n'enwetaghị ntaramahụhụ, nzuzo, na, n'otu oge ahụ, nkwenye ọha. N'ọtụtụ akụkụ nke ụwa, Guantanamo abịawo iji gosipụta mmeso United States na-emeso ndị Alakụba .
Kama iduga ọdịda nke ndị na-eyi ọha egwu, Guantanamo emeela ka ọha na eze nakweere naanị ịwakpo otu ezubere iche. Ịkwado ịta ahụhụ, dị ka ihe nchebe nke ụdị ime ihe ike ndị ọzọ, na-emekarị ka ọ bụrụ ihe ngọpụ iji weda ndị ọha mmadụ na-achọghị ka e mesoo ha n'ụzọ ziri ezi.
Mmekpa ahụ n'ime usoro ụlọ mkpọrọ
Ọ bụ ezie na ịta ahụhụ bụ iwu na- akwadoghị na US , iji ya na- agakarị n'enweghị mgbagha na usoro ụlọ mkpọrọ.
Dị ka ihe atụ, a na-ejikarị ụlọ mkpọrọ naanị dị ka ntaramahụhụ maka ndị a tụrụ mkpọrọ, ọ bụ ezie na egosipụtara na ọ nwere mmetụta dị njọ, nke na-adịgide adịgide nke anụ ahụ na nke uche , gụnyere ụbara ohere nke igbu onwe na imerụ onwe ya. Òtù Mba Ndị Dị n'Otu na-atụle nkpọrọ ịnọ naanị ya nke na-adịru ihe karịrị ụbọchị iri na ise ahụhụ, na-akpọ ka a machibido ya dị ka "usoro ntaramahụhụ ma ọ bụ ịpụnara mmadụ ihe." N'agbanyeghị nke ahụ, ihe dị ka mmadụ 80,000 nọ n'ụlọ mkpọrọ US nọ n'ụlọ mkpọrọ naanị - na ọnụ ọgụgụ a anaghị agụnye ndị nọ n'ụlọ mkpọrọ mpaghara, ụlọ ụmụaka ma ọ bụ mbata na ọpụpụ ma ọ bụ njide ndị agha. Nke a pụtara na na 2017, UK nwere ọnụ ọgụgụ ndị a tụrụ mkpọrọ n'ụlọ mkpọrọ ha niile dịka US nwere n'ụlọ mkpọrọ naanị.
Mkpọrọ naanị ya bụ ụdị mmekpa ahụ́ a na-ahụkarị nke ukwuu; e nwere ọtụtụ ihe àmà na-egosi na ụdị mmekpa ahụ ndị ọzọ na-emekarị (na e nwekwara ihe mere anyị ga-eji kwere na ihe ọmụma anyị banyere ọnọdụ ndị dị n'ụlọ mkpọrọ ezughị ezu). A na- akọkarịkwa nleghara ahụike anya , ntaramahụhụ anụ ahụ na mmekpa ahụ. Ozugbo a nabatara ịta ahụhụ dị ka ụzọ kwesịrị ekwesị isi taa otu ìgwè ahụhụ ma ọ bụ megharịa ya, ọ na-esi ike ịhụ ihe mere na e kwesịghị iji ya mee ihe n'ebe ndị ọzọ nọ. Ozugbo ekpebie na ikpe ọmụma napụrụ gị ikike inwere onwe gị na ime ihe ike, ndị eboro ebubo na ndị ikpe mara na-aghọ ndị a na-achọsi ike.
Mụtakwuo
tọrọ atọ na Guantanamo: Na-emegharị ihu nke ikpe na-ezighị ezi
Njide naanị ya ruru obi ọjọọ na mmekpa ahụ na-adịghị ahụkebe
Akụrụngwa ndị ọzọ
